Ciekawe wyniki badań Uniwersytetu Warszawskiego zleconych przez Lasy Państwowe (LP) na temat funkcji społecznej lasów i jej wymiernej wartości ekonomicznej:
Szkoda tylko, że LP nie stosują się do rekomendacji płynących z badań :(
Badanie wyraźnie pokazuje, że ludzie preferują las o zróżnicowanych gatunkowo i wiekowo drzewach, a nie „plantacje leśne“ – wartość rekreacyjną lasu można wyliczyć: to niebagatelna kwota 3,65 mld rocznie! (dane za rok 2013).
Aby osiągnąć maksymalne korzyści w skali kraju ze wszystkich fukcji lasów – przyrodniczej, społecznej, gospodarczej – raport rekomenduje wyłączenie lasów o „wysokim potencjale rekreacyjnym“ z planów wycinek drzew.
A jaki jest Twój wymarzony las? :)
W ujęciu polskiego prawa lasy spełniają trzy funkcje: gospodarczą, przyrodniczą oraz społeczną. Ustawa nakłada na Lasy Państwowe obowiązek realizowania każdej z tych funkcji. Przy czym w żaden sposób nie daje pierwszeństwa funkcji gospodarczej. W tradycyjnym modelu leśnictwa jeszcze z XIX w. funkcja gospodarcza kładąca nacisk na zyski z pozyskiwania drewna jest dominująca. Przeważa także opinia, że pozostałe dwie funkcje, a zwłaszcza społeczna nie dają się oszacować w miarodajny sposób.
Badanie przeprowadzone przez naukowców UW udowadnia możliwość wyliczenia wartości funkcji społecznej i rekreacyjnej lasów (chociażby biorąc pod uwagę koszty jakie ludzie są skłonni ponieść, aby dojechać do atrakcyjnego dla nich lasu), a także pokazuje, że jest ona równa a często nawet przewyższa czysto gospodarcze korzyści ze sprzedaży drewna.
Roczna wartość rekreacyjna lasów została wyliczona w badaniu (rok 2013) na 3,31 mld PLN, a po dodaniu do tego korzyści z tytułu zbierania grzybów i jagód – w sumie wartość rekreacyjna lasów to 3,65 mld PLN rocznie.
Podobne wnioski płyną z badań przytaczanych w raporcie przeprowadzonych w wielu innych krajach.
Badacze sprawdzili również jakie cechy ma las uważany za ludzi za atrakcyjny – dla zdecydowanej większości osób to las o wysokiej różnorodności biologicznej, starszy, o nierównomiernie rozmieszczonych drzewach. Dodatkowo „potencjał rekreacyjny“ lasów maleje tym bardziej, im intensywniej realizowana jest w nim funkcja gospodarcza i większa jest skala prac leśnych.
Raport podaje jasne rekomendacje w jaki sposób zoptymalizować całkowitych korzyści płynących z lasów w skali kraju: optymalnym rozwiązaniem jest rozdzielenie poszczególnych funkcji lasu. Zamiast realizowania wszystkich funkcji w tym samych wymiarze w każdym lesie, badacze postulują skupienie się w wybranych lasach o dużym potencjale rekreacyjnym na realizacji funkcji społecznej (która wyraźnie idzie w parze z funkcją przyrodniczą) i ograniczenie/wyłączenie ich z prac leśnych. Natomiast w lasach mniej atrakcyjnych rekreacyjnie funkcja gospodarcza może odgrywać większą rolę.
Przykładając miary ujęte w badaniu do lasów w okolicy Bielska-Białej lasy te mają wysoki potencjał rekreacyjny – ich wycinka jest zatem sprzeczna z zasadą optymalizacji czerpania korzyści z lasów w skali kraju.
Czas skończyć z tą niegospodarnością!
P.S. Liczby podane w badaniu wyglądają jeszcze ciekawiej w zestawieniu z danymi ze sprawozdania finansowego LP za rok 2013 (kiedy było wykonane badanie): SPRAWOZDANIE FINANSOWO-GOSPODARCZE ZA 2013 ROK
Przychody LP to 7,3 mld PLN (w tym ze sprzedaży drewna 6,3 mld PLN; jednak po odliczeniu wszystkich kosztów zysk netto LP to tylko 304 tyś PLN). W takim porównaniu widać wyraźnie, że „wartość rekreacyjna“ lasów (3,65 mld PLN) to niebagatelna kwota.
Powinna być brana pod uwagę zwłaszcza przy obliczaniu opłacalności wycinek lasów w górach, gdzie koszty pozyskania drewna są wyższe niż na terenach nizinnych (chociażby z powodu konieczności budowy kosztownych „autostrad leśnych“ do zwózki drewna dewastujących krajobraz).